Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam tổng kết công tác năm 2025 và triển khai kế hoạch năm 2026

GS.VS. Châu Văn Minh - Ủy viên BCH Trung ương Đảng, UV BCH Đảng bộ Chính phủ, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Viện Hàn lâm khai mạc Hội nghị tổng kết công tác năm 2025 và triển khai kế hoạch năm 2026 

        Năm 2025 có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, năm cuối của giai đoạn kế hoạch 5 năm 2021–2025, năm đầu tiên triển khai nghị quyết 57 của Bộ Chính trị, và cũng là năm bản lề để chuẩn bị tâm thế bước vào giai đoạn 2026–2030. Phát huy tinh thần sáng tạo, đoàn kết và nỗ lực phấn đấu, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã triển khai đồng bộ các nhiệm vụ khoa học và công nghệ, chủ động tiếp cận các hướng nghiên cứu mới, thúc đẩy ứng dụng và chuyển giao công nghệ, tăng cường hợp tác quốc tế, hoàn thành tốt các chỉ tiêu kế hoạch đề ra trong năm 2025; cũng như hầu hết các chỉ tiêu đề ra tại Nghị quyết của Đại hội đại biểu Đảng bộ Viện Hàn lâm lần thứ VIII nhiệm kỳ 2020 – 2025; tiếp tục khẳng định vai trò nòng cốt của mình trong hệ thống khoa học quốc gia.

         Năm 2025 – năm thứ ba triển khai Chiến lược phát triển theo Quyết định số 166/QĐ-TTg ngày 28/2/2023 của Thủ tướng Chính phủ; và cũng là năm đầu tiên Viện Hàn lâm bước vào vận hành bộ máy tổ chức mới sau sắp xếp, hợp nhất và kiện toàn tổ chức bộ máy theo chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Trung ương và theo Nghị định định số 38/2025/NĐ-CP ngày 26/02/2025 của Thủ tướng Chính phủ. Viện Hàn lâm đã hoàn thành chỉ đạo của Chính phủ về việc giảm đầu mối trực thuộc, đến nay Viện có 24 đơn vị trực thuộc gồm 13 đơn vị nghiên cứu, 6 đơn vị sự nghiệp và 5 đơn vị tham mưu. Mặc dù còn có những khó khăn, vướng mắc, tuy nhiên với sự nỗ lực, đoàn kết của toàn thể ban lãnh đạo, cán bộ, viên chức và nhà khoa học, Viện Hàn lâm đã nhanh chóng ổn định và tiếp tục thực hiện thành công nhiều nhiệm vụ đã đề ra. 

         Nắm bắt vận hội phát triển mới, vượt qua không ít thách thức, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam tiếp tục duy trì những thành tựu khoa học – công nghệ. 

         Viện Hàn lâm hiện có 3081 cán bộ, viên chức, người lao động. Trong 2.045 cán bộ biên chế có 53 Giáo sư, 184 Phó giáo sư, 13 Tiến sĩ khoa học và 902 Tiến sĩ, 768 Thạc sĩ. Trong năm 2025, Viện Hàn lâm đã có thêm 03 Giáo sư, 24 Phó Giáo sư. Đây là lực lượng cán bộ khoa học trực tiếp thực hiện các chương trình, nhiệm vụ nghiên cứu và đào tạo, đồng thời tạo nền tảng quan trọng để Viện Hàn lâm nâng cao chất lượng công bố, mở rộng hợp tác quốc tế và phát triển các hướng nghiên cứu liên ngành trong giai đoạn mới.

GS.VS. Châu Văn Minh - Chủ tịch Viện Hàn lâm nhấn mạnh Viện Hàn lâm đã hoàn thành nhiều công việc lớn như sắp xếp bộ máy, tổ chức thành công đại hội Đảng bộ Viện lần thứ 9, hoàn thành các nhiệm vụ Bộ Chính trị, Chính phủ giao và đặc biệt là hoàn thành vượt mức các chỉ tiêu đã đề ra của giai đoạn 2021 – 2025

        Tính đến tháng 10 năm 2025, Viện Hàn lâm đã công bố được tổng số 2437 công trình khoa học, gồm 2332 công trình công bố trên các tạp chí uy tín; Và 105 bằng phát minh sáng chế và giải pháp hữu ích. Số lượng các công trình công bố quốc tế được duy trì ở mức cao, đạt 1699 công trình, chiếm hơn 73 % tổng số công trình công bố. Nhiều công trình công bố có sự kết hợp của nhiều lĩnh vực chuyên môn, minh chứng cho sự liên kết đa ngành trong nghiên cứu ở Viện Hàn lâm. Số lượng công trình công bố năm 2025 tiếp tục duy trì ở mức cao với tỉ lệ 1,9 công trình công bố quốc tế/tiến sĩ/năm. Đặc biệt số lượng văn bằng sở hữu trí tuệ đã có sự tăng trưởng vượt bậc, bằng 169% so với năm 2024. Bên cạnh việc công bố các kết quả khoa học, các nhà khoa học Viện Hàn lâm đã mô tả được 124 loài sinh vật, 7 chi/giống và 1 họ mới cho khoa học và xuất bản được 17 sách chuyên khảo.

         Công tác đào tạo tiếp tục hoạt động tốt, Học viện Khoa học và Công nghệ và Trường Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội, Viện Toán học đã nâng cao chất lượng đào tạo. Năm 2025, Viện Hàn lâm đã có 68 tiến sĩ, 36 thạc sĩ và 502 cử nhân bảo vệ thành công. Các nghiên cứu sinh bảo vệ luận án tiến sĩ đều có công trình công bố quốc tế. Các đơn vị đào tạo của Viện Hàn lâm đã tuyển sinh mới được 1419 sinh viên đại học và sau đại học.

         Năm 2025, Viện Hàn lâm đã tích cực triển khai các hoạt động đối ngoại nhằm tăng cường và mở rộng quan hệ hợp tác quốc tế về nghiên cứu khoa học và công nghệ với các đối tác trong khu vực và trên thế giới. Viện Hàn lâm tiếp tục được Chính phủ giao thực hiện các dự án ODA lớn, quan trọng nhằm xây dựng và phát triển cơ sở hạ tầng và tiềm lực công nghệ trong lĩnh vực nghiên cứu và ứng dụng công nghệ vũ trụ. Song song với đó, Viện Hàn lâm đã hoàn thành và trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án “Kế hoạch tăng cường năng lực quốc gia về quan sát Trái đất dựa trên hệ thống vệ tinh nhỏ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2040", và đang trong quá trình hoàn thiện hồ sơ Đề án “Tăng cường năng lực Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam ngang tầm các nước tiên tiến trong khu vực và trên thế giới“ trình Thủ tướng Chính phủ trong quý II năm 2026. Ngoài ra, Viện Hàn lâm đã và đang xây dựng một số Đề án khác do Bộ Chính trị, Ban Bí thư giao.

         Các hoạt động thường xuyên của Viện Hàn lâm về tổ chức - cán bộ, văn phòng, kế hoạch - tài chính, ứng dụng triển khai công nghệ, thanh kiểm tra tiếp tục đạt kết quả tốt.

          Dấu ấn đặc biệt của năm 2025 là Đại hội Đảng bộ Viện Hàn lâm nhiệm kỳ 2025–2030 được tổ chức thành công, đánh dấu bước chuyển quan trọng trong tiến trình phát triển của Viện. Đại hội không chỉ tổng kết toàn diện kết quả lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng bộ trong nhiệm kỳ qua, mà còn đề ra phương hướng, mục tiêu và nhiệm vụ trọng tâm cho giai đoạn tới. Đây là cơ sở chính trị quan trọng để Viện Hàn lâm tiếp tục khẳng định vai trò nòng cốt trong nghiên cứu khoa học, đổi mới sáng tạo và đóng góp thiết thực vào sự nghiệp phát triển nhanh, bền vững của đất nước.

           Những thành tựu chung đạt được đã khẳng định thế mạnh nghiên cứu và quyết tâm đổi mới của Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam trong năm 2025, tạo nền tảng vững chắc cho những bước phát triển tiếp theo. Trên cơ sở đó, từng lĩnh vực nghiên cứu và hoạt động trọng tâm của Viện Hàn lâm cũng có những dấu ấn riêng nổi bật. 

           Các Dự án Trung tâm Vũ trụ Việt Nam, Dự án xây dựng Trường Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội, Dự án chuẩn bị mặt bằng và xây dựng cơ sở hạ tầng Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam giai đoạn 2021–2025 đều đã thực hiện nhiều hạng mục quan trọng. Bảo tàng Vũ trụ Việt Nam đã được khai trương và đi vào hoạt động.

           Công tác quan trắc động đất, báo tin động đất và cảnh báo sóng thần ở Việt Nam theo Quy chế của Chính phủ vẫn được duy trì đều đặn 24/24 giờ mỗi ngày, 7/7 ngày mỗi tuần. Từ ngày 01/01/2025 đến ngày 27/11/2025, Trung tâm Báo tin động đất và Cảnh báo sóng thần đã ghi nhận 386 trận động đất có độ lớn dao động trong khoảng từ 2,5 đến 7,6 độ theo thang Mô men trên lãnh thổ và vùng biển Việt Nam hoặc có ảnh hưởng đến Việt Nam.

            Trung tâm Giám định ADN đã và đang phối hợp chặt chẽ với Uỷ ban Quốc tế về người mất tích cùng thực hiện dự án ODA. Đến nay đã phát triển được 02 phương pháp tách chiết ADN và 03 quy trình giải trình tự NGS-SNP cho các mẫu hài cốt Việt Nam; Ứng dụng công nghệ giải trình tự thế hệ mới (NGS) để phân tích mẫu ADN hài cốt liệt sĩ tại nghĩa trang Trà Lĩnh, tỉnh Cao Bằng; Xây dựng cơ sở dữ liệu ADN thân nhân liệt sĩ phục vụ khớp nối danh tính; Hoàn thiện quy trình phân tích và khớp nối dữ liệu ADN SNP giữa mẫu hài cốt và thân nhân cho ra kết quả 2 trường hợp đối khớp thành công.

            Với đội ngũ các nhà khoa học đầu ngành, Viện Hàn lâm triển khai rộng khắp các hoạt động nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ trên nhiều lĩnh vực như: Toán học, vật lý, hóa học, sinh học, công nghệ thông tin, vật liệu mới, năng lượng, môi trường, biển và vũ trụ…đóng góp quan trọng trong nghiên cứu cơ bản, phát triển công nghệ cao, và tham mưu chiến lược phát triển khoa học – công nghệ cho Đảng và Chính phủ.

            Nghiên cứu cơ bản là chức năng, nhiệm vụ quan trọng nhất của Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam. Trong năm 2025, Viện Hàn lâm tiếp tục duy trì là đơn vị dẫn đầu cả nước trong nghiên cứu cơ bản.

             Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ tiếp tục tổ chức vinh danh các công trình nghiên cứu xuất sắc cho các lĩnh vực nghiên cứu khác nhau do chính các nhà khoa học tại Viện Hàn lâm thực hiện. Theo đó, có 7 công trình công bố xuất sắc đã được lựa chọn thuộc các lĩnh vực: Toán học - Công nghệ thông tin, Cơ học - Vật lý - Công nghệ Vũ trụ, Hóa học, Công nghệ sinh học, Sinh thái và Tài nguyên sinh vật, Khoa học Trái đất, Môi trường - Năng lượng.

             Các nhà khoa học tại Viện Hàn lâm tiếp tục đạt được nhiều thành tích xuất sắc, tiêu biểu là PGS.TS. Tô Mai Hương, được trao học bổng quốc gia L'Oréal – UNESCO "Vì sự phát triển phụ nữ trong khoa học 2025", PGS.TSKH. Vũ Cao Minh, cùng nhóm tác giả được trao tặng giải thưởng Trần Đại Nghĩa năm 2025, TS. Đặng Thị Lệ Hằng và ThS. Nguyễn Bá Mạnh  được trao tặng giải thưởng Quả cầu vàng năm 2025.

           Điều tra cơ bản là hoạt động liên ngành mang tính lâu dài và là thế mạnh truyền thống của Viện Hàn lâm.Với mạng lưới 83 trạm quan trắc trải rộng khắp lãnh thổ và lãnh hải, duy trì hoạt động ổn định và thu thập được các thông số về môi trường tự nhiên. Viện triển khai 20 dự án điều tra cơ bản, gồm 9 dự án thuộc lĩnh vực Khoa học Trái đất và 11 dự án về đa dạng sinh học và các hợp chất có hoạt tính sinh học. Các dự án tập trung điều tra, đánh giá điều kiện địa chất, kinh tế – xã hội và tài nguyên thiên nhiên, phục vụ phòng chống thiên tai và định hướng khai thác bền vững. Kết quả đã ghi nhận nhiều loài mới, thu thập mẫu vật giá trị và bổ sung đáng kể cho cơ sở dữ liệu tài nguyên của Viện, tạo nền tảng quan trọng cho nghiên cứu cơ bản, nghiên cứu ứng dụng và triển khai thực tiễn.

Toàn cảnh Hội nghị tổng kết

          Viện Hàn lâm tiếp tục đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu và phát triển công nghệ, phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành và tổ chức quốc tế trong xây dựng chính sách, tiêu chuẩn về sở hữu trí tuệ và thương mại hóa công nghệ. Viện cũng tích cực tham gia các sự kiện khoa học – công nghệ và vinh dự nhận Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ tại Triển lãm “80 năm Hành trình Độc lập – Tự do – Hạnh phúc”. Viện được cấp 105 bằng độc quyền sáng chế và GPHI; nhiều công nghệ lõi trong sinh học, vật liệu mới, năng lượng và môi trường đã được làm chủ và chuyển giao hiệu quả. Tổ chức thành công Giải thưởng Trần Đại Nghĩa 2025, tôn vinh hai công trình có giá trị ứng dụng cao. Công tác giám định ADN, định danh các loài quý hiếm trong danh mục CITES, giám định mẫu vật tư pháp tiếp tục hỗ trợ thiết thực cho các cơ quan chức năng. Phát huy tinh thần tự chủ, các đơn vị trực thuộc đã ký kết 836 hợp đồng khoa học – công nghệ, với tổng kinh phí hơn 532 tỷ đồng, khẳng định nỗ lực đưa khoa học vào đời sống và sản xuất.

          Công tác đào tạo của Viện tiếp tục được triển khai nề nếp và giữ vững vai trò là nơi đào tạo nguồn nhân lực khoa học và công nghệ chất lượng cao của cả nước. Các đơn vị đào tạo của Viện đã tuyển sinh mới được 1419 học viên, sinh viên cho năm học mới và có 663 học viên, sinh viên tốt nghiệp bậc đại học, thạc sỹ và có 63 nghiên cứu sinh đã bảo vệ thành công luận án tiến sĩ, đáp ứng tiêu chí mỗi nghiên cứu sinh có từ 02 công trình công bố quốc tế trở lên.

           Năm 2025, Viện Hàn lâm tiếp tục triển khai hiệu quả các hoạt động hợp tác và hội nhập quốc tế. Nhiều đoàn khách cấp cao quốc tế đã đến trao đổi và ký kết, thúc đẩy hợp tác khoa học với Viện. Năm 2025 cũng đánh dấu một năm thành công về hội nhập quốc tế khi một số nhà khoa học của Viện được các tổ chức khoa học và công nghệ lớn của quốc tế vinh danh. Cùng với đó, Viện cũng tích cực thúc đẩy các hoạt động hợp tác cụ thể hơn như triển khai các hoạt động khảo sát nghiên cứu biển, các nhiệm vụ nghiên cứu song phương lớn, các nhiệm vụ chuyển giao công nghệ, cũng như tham gia tích cực các hoạt động và đề cao vai trò là tổ chức khoa học và công nghệ của Chính phủ Việt Nam trong các tổ chức quốc tế.

Các đại biểu tham dự Hội nghị tổng kết

        Viện Hàn lâm đã đổi mới công tác tư vấn cho Đảng và Chính phủ trong năm 2025, nhiều báo cáo tư vấn, tham mưu của Viện đã được sử dụng và đánh giá cáo trong các lĩnh vực về khoa học và công nghệ. Bên cạnh đó, Viện cũng tích cực tham gia trong việc xây dựng các cơ chế, chính sách về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, đặc biệt là các nội dung về phát triển nghiên cứu, công nghệ cơ bản, công nghệ chiến lược.

        Những kết quả đạt được trong năm 2025 là sự khẳng định rõ nét cho tâm huyết, trí tuệ và tinh thần cống hiến bền bỉ của đội ngũ cán bộ, nhà khoa học. Các thành tựu đó không chỉ đóng góp thiết thực vào sự phát triển khoa học và công nghệ của đất nước, mà còn tạo dấu ấn đặc biệt chào mừng 50 năm xây dựng và phát triển Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam (1975–2025).

         Các hoạt động thường xuyên khác của Viện Hàn lâm về công tác Tổ chức – Cán bộ và Kiểm tra, Văn phòng, Kế hoạch – Tài chính đã đi vào nề nếp đạt kết quả tốt, cùng với sự hoạt động tích cực của Hội Cựu chiến binh, Công đoàn và Đoàn thanh niên đóng góp vào các thành tích chung của Viện Hàn lâm…

          Bước sang năm 2026, năm đầu tiên thực hiện nghị quyết đại hội đảng bộ Viện Hàn lâm lần thứ 9 và Nghị quyết đại hội đảng toàn quốc lần thứ 14, với những chỉ tiêu, yêu cầu đặt ra về phát triển khoa học và công nghệ rất lớn và nhiều thách thức. Nhưng cũng là những nhiệm vụ đầy tự hào và vinh quang của các nhà khoa học và của Viện Hàn lâm. Giai đoạn 2026–2030, Viện Hàn lâm đặt mục tiêu đạt bước phát triển đột phá trong nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. Các hướng nghiên cứu trọng điểm tiếp tục được đẩy mạnh, trong đó một số lĩnh vực như Toán học, Vật lý, Hóa học, Sinh học phấn đấu đạt trình độ tiên tiến trong khu vực và quốc tế. Đến năm 2030, Viện Hàn lâm hướng tới trở thành trung tâm khoa học và công nghệ thuộc nhóm dẫn đầu trong khu vực, đóng góp thiết thực vào phát triển bền vững của đất nước.

Trao Cờ thi đua cho 04 đơn vị xuất sắc

        Tại Hội nghị, nhằm biểu dương các đơn vị, tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong công tác năm 2025, Viện Hàn lâm đã trao tặng danh hiệu Cờ thi đua Viện Hàn lâm cho 04 đơn vị; danh hiệu Chiến sĩ thi đua Viện Hàn lâm cho 03 cá nhân; danh hiệu Tập thể Lao động xuất sắc cho 16 đơn vị, 27 tập thể phòng và tương đương. 06 đơn vị, 03 tập thể phòng và tương đương, 07 cá nhân được nhận Bằng khen của Chủ tịch Viện Hàn lâm cho tập thể và cá nhân hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ năm 2025; 01 tập thể và 06 cá nhân được tặng Bằng khen của Chủ tịch Viện Hàn lâm do có thành tích xuất sắc đột xuất năm 2025.

        Kết thúc Hội nghị, Chủ tịch Châu Văn Minh đã phát động phong trào thi đua năm 2026 với chủ đề: “Thi đua đổi mới, sáng tạo, tăng tốc, bứt phá, phát triển Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam trong kỷ nguyên mới”. Chủ tịch đề nghị toàn thể cán bộ, viên chức và người lao động Viện Hàn lâm phát huy truyền thống đoàn kết thi đua đạt thành tích cao nhất, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị được giao, góp phần xây dựng Viện Hàn lâm ngày càng phát triển vững mạnh.

Một số hình ảnh khác tại Hội nghị:

Biểu dương các đơn vị, tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong công tác

 Xử lý tin: Viện Hóa học